POŁOŻENIE

    Gmina Kętrzyn położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie kętrzyńskim.

   Około 71 % powierzchni stanowią użytki rolne, co nadaje gminie typowo rolniczy charakter, 21 % powierzchni gminy zajmują kompleksy leśne, które są znacznie rozproszone i charakteryzują się niekorzystną strukturą wiekową. Leśnictwo nie odgrywa poważniejszej roli w gospodarce gminy. Lasy należące do państwa są zarządzane przez Nadleśnictwo Srokowo. Tereny leśne położone są głównie w południowo-wschodniej części gminy.

 

 

    Ponad 33% obszaru gminy (96,19 km2) jest objęte różnymi formami ochrony przyrody. Nie ma rezerwatów przyrody ale występują obszary chronionego krajobrazu. Dzisiejsze kompleksy leśne to pozostałości wielkiej puszczy pruskiej (Wildniss). Z biegiem lat puszcza została niemalże wytrzebiona a las utrzymał sie na gruntach bagnistych i ilnych. Dominuje jednak las świeży z przewagą sosny, dębu, brzozy i świerku. Lasy są bogate w leszczynę, maliny, jeżyny, poziomki oraz grzyby.

 

 

    Pod względem fizjograficznym północno-zachodnia część gminy Kętrzyn leży w Pasie Pobrzeży Bałtyckich, na obszarze Niziny Sępopolskiej, północno-wschodnia i południowa w Pasie Pojezierzy Bałtyckich na obszarze Pojezierza Mazurskiego: północno-wschodnia – w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, a część południowa – na Pojezierzu Mrągowskim. Krajobraz gminy ma charakter falisty, pagórkowaty z nachyleniem w kierunku północno-zachodnim. Największe urozmaicenie terenu – liczne pagórki i doliny – występuje na obszarze Krainy Wielkich Jezior Mazurskich.

 

 

   Bogata rzeźba terenów zalesionych, liczne wzniesienia i trudno dostępne oczka wodne stwarzają doskonałe warunki schronienia dla wielu gatunków zwierząt: dzików, jeleni, saren, lisów, bobrów. Gnieżdżą się tu rzadkie gatunki ptactwa, takie jak : orły bieliki, orliki krzykliwe, sokoły wędrowne, kanie czarne. Około 600 ha powierzchni gminy znajduje się pod wodami. Malownicze, niewielkie i czyste jeziora otoczone lasami, bogate w ptactwo wodne i ryby są atrakcyjne dla miłosników przyrody, dzikiej natury, a także dla wędkarzy. Największe jeziora to: Iławki (ok. 123 ha), Mój ( ok. 117 ha), Wersminia (ok. 112 ha), Siercze (ok. 57 ha).

 


 


 

 

  HISTORIA

 

 

    Gmina Kętrzyn zajmuje część obszaru dawnej Barcji, zamieszkałej przez plemiona pruskie, a od końca XIII wieku zajętej przez Zakon Krzyżacki.

 

    W XIV wieku tereny te pustoszyli Litwini. W 1311 roku władca Litwy Witenes, przez osiemdziesiąt dni rabował ziemie pd-wsch. Barcji i Warmii, a w czasie odwrotu, 11 kwietnia,pobity został przez Krzyżaków pod wodzą Henryka von Plotzkego na polu Wopławki. Pamiątką po tej bitwie jest głaz, na którym wyryto datę potyczki.

 

 

    Nasilenie kolonizacji nastąpiło dopiero w roku 1378, okres szczytowy osadnictwa przypadł na koniec wieku XIV, kiedy to Krzyżacy zakładać zaczęli wsie czynszowe na prawie chełmińskim. Jedną z pierwszych wsi były Banaszki (1339 r.), później kolejno powstawały: Nowa Wieś Kętrzyńska (1372), Łazdoje ( 1374), Wopławki (1390), Nakomiady (1392), Czerniki (1394).

 

 

    Były to najczęściej wsie 60-włókowe, w których sądownictwo należało do właściciela. Lokowano je na tzw. „surowym korzeniu” na co wskazują lata wolnizny przyznawanej osadnikom. We wszystkich wsiach znajdowały się karczmy, których właścicielami byli Niemcy. Pod koniec XIV wieku zaczęto budować wiatraki. Sprzyjające rolnictwu warunki przyrodnicze przyczyniły się do rozkwitu w XIX wieku dużych gospodarstw rolnych, po których dziś pozostały w całości lub we fragmentach junkierskie pałace i dworki, świadczące o dawnej świetności. Po 1945 roku opustoszałe większe gospodarstwa rolne przejęły Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR-y), a na mniejszych osiedlono repatriantów z Wileńszczyzny i Ukrainy. Obecnie gmina liczy około 9000 osób, zamieszkujących w 79 miejscowościach, z których największą są Wopławki.

 


 

 

GOSPODARKA

 

 

    Gmina posiada charakter typowo rolniczy, z rozwijającą się drobną przedsiębiorczością, głównie robót budowlanych,mechaniki pojazdowej i elektromechaniki, wyrobu mebli i usług stolarskich, usług transportowych oraz handlu. Polityka gospodarcza, dobrze rozwinięta infrastruktura techniczna, pomoc doradcza oraz ulgi podatkowe zachęcają i stwarzają możliwości do prowadzenia działalności gospodarczej.

 

 

Wśród podmiotów gospodarczych dominują jednostki z sektora MŚP, prowadzone przez osoby fizyczne – 302.

 

 

   W gminie Kętrzyn dominującą dziedziną zatrudnienia jest rolnictwo, zatrudnienie w granicach 30% ogółu pracujących, następną dziedziną jest sfera budżetowa, co stanowi ok.15% pracujących ogółem. Po 1990 roku w byłym województwie olsztyńskim wystąpiło silne zjawisko bezrobocia, stając się jednym z najtrudniejszych problemów społeczno – gospodarczych tego regionu. Główną przyczyną tego zjawiska była likwidacja zakładów i przedsiębiorstw państwowych, odgrywających dominującą rolę na rynku pracy.

 

 

Nie ma firm dających zatrudnienie większej liczbie osób. Największe podmioty gospodarcze wymienione są niżej:

 

 

  1. - „POL- MOT TUR S.A.” w Biedaszkach Małych,
  2. - Piekarnia Mistrza Jana- w Biedaszkach Małych,
  3.  - Manufaktura „Ceramika” - w Wajsznorach,
  4. - Wytwórnia Materiałów Budowlanych „ BUDMAT” - w Wilkowie,
  5. - Małe Elektrownie Wodne w Biedaszkach, Stachowiźnie, Wilkowie,

 

 

Poza tym występują niewielkie podmioty przetwórstwa rolno-spożywczego, podmioty w sferze obsługi rolnictwa( wytwarzanie pasz, skup zbóż, żywca), zakłady usługowe( transport, remontowo-budowlane, handel).

 

 

 


 

 

 MOŻLIWOŚCI INWESTYCYJNE

 

 

 

   Gmina Kętrzyn jest terenem atrakcyjnym dla potencjalnych inwestorów.

 

 

 

Czynnikami sprzyjającymi są m.in.:

 

  • -  dobrze rozwinięta sieć wodociągowa i rozbudowana sieć kanalizacyjna,
  • -  dobry dostęp do energii elektrycznej,
  • -  możliwość do podłączenia przebiegającej przez gminę nitki gazociągu,
  • -  duże zasoby siły roboczej,
  • -  wolne tereny pod nieuciążliwe dla środowiska naturalnego inwestycje produkcyjne, a także pod rekreację i budownictwo mieszkaniowe.

 

 


 

 

ZABYTKI

 
  1. Kościoły: Gotycki Kościół w Czernikach, Kościół w Karolewie, Kościół w Wilkowie, Kościół w Nakomiadach,
  2. Zespół pałacowo-parkowy z XVII w. w Nakomiadach – obecnie własność prywatna, Zespół pałacowo-parkowy z XVIII w. w Gierłoży nad jeziorem Siercze – obecnie własność prywatna ( pensjonat),
  3. Dwory i parki dworskie , pozostałe po XIX-wiecznych, junkierskich gospodarstwach rolnych (Banaszki,Kaskajmy, Kotkowo, Łazdoje, Windykajmy),
  4. Ceglany wiatrak typu holenderskiego z XIX w. w Starej Różance.

 

 


 

 

POMNIKI PRZYRODY

 
 
 
  • -  skupienie 5 lip o obwodzie 410-450 cm w leśnictwie Kronowo - między Pożarkami a Kronowem,
  • -  skupienie 6 dębów – o obwodzie 400-490 cm w Leśnictwie Dąbrowa – okolice Dąbrowy i Gierłoży,
  • -  głaz granitowy o obwodzie 1510 cm w Wilkowie,
  • -  głaz granitowy o obwodzie 300 cm z wyrytą datą bitwy Litwinów z Krzyżakami 1311 r. Koło osady Góry, w pobliżu miejscowości Czerniki,
  • -  głaz granitowy nad jeziorem Siercze w Leśnictwie Dąbrowa - okolice Dąbrowy i Gierłoża
 
 
 
Przygotowała: Jadwiga Nowińska - Promocja i Rozwój Lokalny