Artykuły z kategorii

Początki lecznictwa w Kętrzynie

     Tradycje lecznictwa zamkniętego w Kętrzynie sięgają czasów zakonu krzyżackiego, kiedy to od południa ówczesnego Rastenburga (poza miastem) przy murach obronnych po 1361 r. wybudowany był szpital św. Ducha. Szpital pełnił funkcję przytułku dla starców, inwalidów, w tym osób psychicznie chorych.

 

W przeszłości funkcje lekarzy pełnili: łaziebni i cyrulicy, a gdy było potrzeba to i pastorzy. Kwalifikowana kadra medyczna kształcona była na Uniwersytecie Albertyna w Królewcu, już wkrótce po jego założeniu w 1544 r. Pierwszy miejski lekarz w Kętrzynie znany jest od 1649, jego wynagrodzenie roczne wynosiło trzy talary. W 1676 pierwszym chirurgiem miejskim został medyk Fuchs.

      Wieś Mołdyty w gminie Bisztynek przez wieki należała do komornictwa reszelskiego i do Reszla z Mołdyt jest znacznie bliżej niż do Bisztynka. Mołdyty przez kilka stuleci były majątkiem szlacheckich rodzin o nazwiskach: Luzjańscy, Czarlińscy, Kurowscy i Stanisławscy. Kilku przedstawicieli tych rodzin pełniło funkcję wójta warmińskiego - jakby świeckiego premiera (odpowiadał za sprawy gospodarcze i wojskowe) w biskupim księstwie warmińskim wchodzącym w skład I Rzeczypospolitej do pierwszego rozbioru Polski. Mieczysław Orłowicz autor przewodnika wydanego po I wojnie światowej opisującego teren Warmii i Mazur o Mołdytach pisze w sposób następujący "Moldyty-Moldity (Molditten) z dworkiem, gdzie niegdyś utrzymywał August II jedną ze swych kochanek, której dzieci otrzymały nazwę hr, Zeugun [Seegut, Zeiguth]." Król August II Mocny (ur. 1670 – zm. 1733) z całą pewnością w Małdytach nie był. Znany jest jego pobyt na Mazurach z roku 1698, kiedy uczestniczył w wielkim polowaniu w okolicach Pisza.

     Na początku 1919 roku został aresztowany wikariusz parafii św. Katarzyny w Kętrzynie Ks. Wojciech Rogaczewski (1888-1944). Powodem jego aresztowania były jego działania na rzecz sprawy polskiej. Rogaczewski był w Kętrzynie od 1914 r. W czasie I wojny światowej opiekował się polskimi robotnikami sezonowymi, jeńcami z armii carskiej oraz rannymi żołnierzami z armii pruskiej. Tym drugim (Mazurzy, Wielkopolanie) w szpitalu wojskowym jako kapłan udzielał ostatniej posługi w ich ojczystym języku. Wielu z żołnierzy z armii carskiej i pruskiej spoczywających na cmentarzu z I wojny światowej w Kętrzynie (obok zajazdu „"Agros") ostatnią rozmowę w języku polskim przeprowadziło z wikariuszem ze św. Katarzyny. Ks. Rogaczewski angażował się szczególnie w ożywienie polskiego ruchu narodowego, przy parafii w Kętrzynie i sąsiednich miejscowościach. Wygłaszał polskie kazania w pobliskiej Świętej Lipce. Zorganizowany przez niego polski chór dziecięcy wystąpił z polskimi kolędami na Pasterce w kościele św. Katarzyny w Kętrzynie w roku 1918.

      Gałwuny (niem. Gross Galbuhnen) wieś położona jest przy drodze Kętrzyn-Bartoszyce, tuż za Kętrzynem. We wczesnym średniowieczu teren wsi zamieszkały był przez Prusów, pierwotnych mieszkańców tej ziemi. W Gałwunach znajdowały się dwa grodziska pruskie w pobliżu rzeki Guber (W tamtych czasach rzeka służyła do komunikacji wodnej). Jedno z nich nazywane było „Schancenberg". Pierwsza pisemna wzmianka o wsi w czasach krzyżackich pochodzi z 1422 r. Była to wieś chłopska o powierzchni 9 włók. We wsi były dwie karczmy. Wieś należała do parafii św. Jerzego w Kętrzynie, także w czasach protestanckich, współcześnie należy do parafii św. Jacka w Kętrzynie. W XVII w. we wsi mieszkało sporo Polaków. Najbardziej znanym ich przedstawicielem był Jan Suchodolski brat Samuela Suchodolskiego ze Starej Różanki. Ten ostatni znany był jako kartograf, projektant kanałów mazurskich i architekt. Jan Suchodolski należał do grupy braci polskich wypędzonych z Rzeczypospolitej za przekonania religijne.

     Ze wspomnień profesora Władysława Bartoszewskiego w których zawarty jest opis pogrzebu Pawła Jasienicy w Warszawie dnia 22 sierpnia 1970 r.: - „Obok leży Mikołaj Beynar, muzyk. To ojciec Pawła, zmarły zaledwie przed ośmiu laty. Matka jest na pogrzebie, wieziona na wózku za trumną."

Paweł Jasienica, właściwie Leon Lech Beynar (ur.1909 r. w Symbirsku, późn. Ulianowsk (Rosja) – zm.1970 r. w Warszawie), polski historyk, pisarz, publicysta m.in. w „Tygodniku Powszechnym". Autor Polski Piastów (1960), Polski Jagiellonów (1963), Rzeczpospolitej Obojga Narodów (cz. 1-3, 1967-1972). Leon Beynar ukończył historię na Uniwersytecie im. Stefana Batorego w Wilnie. W czasie studiów należał do Akademickiego Klubu Włóczęgów. Kolegami klubowymi późniejszego Jasienicy byli m.in.: Wacław Korabiewicz (pisarz) i Jerzy Czarnocki (łąkarz – zmarł w RRZD Bęsia, miejscowość między Reszlem, a Biskupcem).